Sprawiedliwy Handel jest inicjatywą ukierunkowaną na poprawę warunków pracy oraz rozwój
lokalnych społeczności w krajach rozwijających się. W rozwój ruchu Sprawiedliwego Handlu
zaangażowani byli początkowo misjonarze z Wielkiej Brytanii i Niderlandów, którzy rozprowadzali produkty rękodzieła etnicznego w parafiach w swoich macierzystych krajach. W latach 60-tych popularności nabrało hasło "Trade not Aid", wzywające do rozwijania relacji handlowych z krajami rozwijającymi się, jako najlepszej recepty na ich rozwój gospodarczy. Ideę tę szybko podchwycili aktywiści społeczni, otwierając sklepy z produktami sprowadzanymi wprost od producentów z państw Afryki, Azji, czy też Ameryki Środkowej i Południowej.
Najważniejsze zasady ruchu Sprawiedliwego Handlu to:
- godziwa, wyższa od rynkowej cena, jaką otrzymują drobni wytwórcy za swoje produkty;
- bezpieczne, długoterminowe umowy oraz przedpłaty dochodzące do 50% wartości dostaw;
- zapewnienie sprawiedliwych płac i wypłata premii socjalnej na rozwój lokalnej społeczności;
- wyeliminowanie praktyk dyskryminacyjnych, zakaz pracy dzieci, swoboda zrzeszania się;
- demokratyczne zarządzanie organizacją producencką;
- zwiększenie niezależności producentów poprzez eliminację pośredników i bezpośredni kontakt
z organizacjami importerskimi;
- budowa wrażliwości konsumentów na problem biedy w krajach rozwijających się.
Począwszy od lat 80-tych, w Sprawiedliwym Handlu coraz większe znaczenie zyskiwały, obok
rękodzieła, produkty spożywcze, będące podstawowym źródłem dochodów dla krajów
rozwijających się. Do niedawna bezpośrednie kontakty z drobnymi producentami były domeną
organizacji Sprawiedliwego Handlu stowarzyszonych w World Fair Trade Organization, WFTO.
Prawdziwym przełomem w historii ruchu stało się opracowanie w 1988 r. przez holenderski
oddział organizacji Max Havelaar systemu certyfikacji, pozwalającego na wprowadzenie
towarów z logo Fairtrade do masowej dystrybucji, a także systematyczne rozszerzanie
standardów Sprawiedliwego Handlu na kolejne grupy produktów. Jak dotąd opracowane zostały kryteria dla następujących towarów: banany, cukier, herbata, kakao, kawa, komosa ryżowa (quinoa), miód, owoce suszone, świeże owoce i warzywa, soki, orzechy i ziarna oleiste, przyprawy, ryż, wino, kwiaty cięte, rośliny ozdobne, bawełna, piłki sportowe. W trakcie opracowywania są standardy dla roślin strączkowych, soi, drewna i owoców morza. Dla Fairtrade Labelling Organizations International certyfikacja piłek futbolowych jest wstępem do rozwinięcia standardów dla następnych produktów przemysłowych, w celu dywersyfikacji oferty, zdominowanej do tej pory przez produkty rolne.